Koalicja Otwartej Edukacji przedstawiła swoją opinię na temat sankcji karnych za przekraczanie przepisów prawa autorskiego, który został poruszony podczas spotkania w MKiDN na Forum Prawa Autorskiego. Stanowisko zostało wysłane do resortu kultury 31 stycznia 2014 r.
W stanowisku przede wszystkim zwracamy uwagę na istnienie szarej strefy wokół egzekwowania zapisów prawa autorskiego. Szara strefa istnieje nie tylko dlatego, że przepisy prawa autorskiego oddziałują na wiele pozornie neutralnych czynności, takich jak prowadzenie bloga czy profilu na Facebooku. Strefa ta jest także warunkowana przez nieefektywne narzędzia kontroli, które nie pozwalają rozpoznać wszystkich naruszeń prawa autorskiego w Internecie. Wprowadzenie efektywnych narzędzi kontroli musiałoby się wiązać z totalną inwigilacją obywateli i głębokim naruszaniem ich prawa do prywatności, w szczególności ochrony danych osobowych i tajemnicy korespondencji.
Zwracamy uwagę na problem egzekwowania naruszenia prawa autorskiego w Internecie przede wszystkim w odniesieniu do najsłabszych użytkowników Sieci. Optymalnym rozwiązaniem zaproponowanym przez KOED także w konsultacjach nt. prawa autorskiego, jest pełne zalegalizowanie niekomercyjnego kopiowania i rozpowszechniania utworów chronionych, w ramach rozszerzonego zakresu dozwolonego użytku prywatnego i wyjątków dla instytucji publicznych, działających dla dobra wspólnego.
W stanowisku wskazujemy także na problemy nauczycieli, edukatorów, bibliotekarzy, archiwistów czy muzealników, którzy z powodu niejasnych zapisów dotyczących dozwolonego użytku edukacyjnego, ryzykują sankcje związane z nieuprawnionym wykorzystywaniem chronionych zasobów w praktyce dydaktycznej czy informacyjnej. KOED podniosła także problem utworów osieroconych, które instytucje GLAM mogłyby upowszechnić, ale nie robią tego w obawie przed sankcjami prawnymi.
Podkreślamy, że nie istnieje jeden ogólny i w pełni przekonujący model udowodnienia realnej straty wynikającej ze skopiowania i nieuprawnionego wykorzystania chronionego utworu. Naruszenia powinny być ścigane jedynie na drodze cywilnej, i to w przypadku osób umyślnie czerpiących korzyści materialne z nieuprawnionego udostępniania online chronionych utworów. Ściganie rozpowszechniania treści w internecie w celach prywatnych czy edukacyjnych powinno zostać zarzucone. Rozszerzenie zakresu dozwolonego użytku mogłoby to ułatwić.
Koalicja stoi na stanowisku, że drogą do poprawy systemu prawa autorskiego nie powinno być zwiększanie sankcji karnych, a jedynie utrzymanie cywilnych. Sankcje te nie powinny jednak dotyczyć użytkowników korzystających z utworów i je rozpowszechniających nie w celu uzyskania korzyści materialnych.
