W 10 rocznicę Budapesztańskiej Inicjatywy Wolnego Dostępu, w której po raz pierwszy zdefiniowano Open Access, Open Society Foundations przygotowało nowe rekomendacje dla wdrażania otwartości dla dobra nauki i naukowców. Nowe wytyczne zostały opracowane przez liderów ruchu Open Access, którzy przez ostatnie 10 lat pracowali nad stworzeniem wszystkim zainteresowanym nieograniczonego, darmowego dostępu do badań naukowych, w dużej mierze finansowanych ze środków publicznych. Dostępne jest już polskie tłumaczenie nowych rekomendacji.

Wśród zaleceń znalazły się dalszy rozwój i wdrażanie strategii OA w instytucjach szkolnictwa wyższego oraz w organizacjach finansujących badania, otwarte licencje dla prac naukowych, rozwój infrastruktury takiej jak repozytoria OA, opracowanie standardów profesjonalnego publikowania w otwartym dostępie. Rekomendacje określają również nowy cel, jakim jest wprowadzanie otwartego dostępu jako domyślnego sposobu rozpowszechniania recenzowanych publikacji naukowych z każdej dziedziny, w każdym kraju w ciągu następnych 10 lat.

Wiedza i prowadzenie badań są finansowane z publicznych pieniędzy, ponieważ społeczeństwo wierzy, że stanowi to gwarancję lepszej ochrony zdrowia i środowiska, a także rozwoju kulturalnego w przyszłości” – powiedziała Heather Joseph, dyrektor wykonawczy SPARC. „Wszystko, co maksymalizuje celowość i skuteczność badań naukowych, przynosi korzyści każdemu z nas. OA jest w tych poszukiwaniach bardzo ważnym narzędziem. Nowe rekomendacje ugruntują zmiany w komunikacji naukowej, jakie dokonają się w ciągu najbliższej dekady”.

Obecnie Open Access coraz częściej jest postrzegany jako „cel osiągalny, a nie jedynie pożądany lub utopijny”. Mnożą się przypadki wdrażania otwartego dostępu. Dekada doświadczeń pokazuje, że badacze nadal są “gotowi publikować swoje prace za darmo w czasopismach naukowych”, “nie oczekując przy tym wy­nagrodzenia”. OA przynosi korzyści naukowcom i samej nauce, dzięki niemu podatnicy czerpią większe zyski z nakładów poczynionych na badania naukowe, rośnie społeczne znaczenie nauki, agencji finansujących badania oraz samych instytucji naukowych. Zielona i złota droga wdrażania otwartego dostępu “są nie tylko prostą i skuteczną metodą osiągnięcia założonego celu, ale dają natychmiastowy dostęp naukowcom do wiedzy, wspomagają ich oraz nie wymagają czekania na zmiany prawne czy rynkowe”.

Dziesięć lat doświadczenia pokazuje także że jesteśmy pośrodku globalnej kampanii na rzecz otwartego dostępu, mamy silną pozycję. Na podstawie tych doświadczeń zostały sformułowane rekomendacje na następne dziesięć lat, w których ustawieniem domyślnym jest otwartość.