plen

5 uniwersytetów badawczych popiera Open Access

Pięć wiodących uczelni wyższych amerykańskich podpisało w połowie września Compact for Open-Access Publishig Equity. Cornell University, Dartmouth College, Harvard University, Massachusetts Institute of Technology oraz University of California (Berkeley) poprzez podpisanie paktu zobowiązały się do rozwinięcia trwałego mechanizmu finansowego wsparcia dla czasopism w otwartym dostępie.

Nowy pakt oznacza transformacje. Według nowych zasad to instytucja, której pracownik jest autorem artykułu/sprawozdania z badań, ukazującego się w czasopiśmie OA, określa gratyfikację dla takiego pracownika. Instytucje i osoby zainteresowane dostępem nie będą musiały ponosić żadnych kosztów z tego tytułu.

Uniwersytety sygnujące mają nadzieję, że nowy model biznesowy zmieni sposób w jaki instytucje nauki wspierają rozwój czasopism. Pakt stanowi doskonały punkt startowy dla stopniowego odejścia od systemu, w którym rosnące ceny subskrypcji czasopism frustrują biblioteki, a brak wolnego dostępu frustruje parcowników instytucji, które nie mogą pozwolić sobie na zakup odpowiedniej liczby tytułów periodyków.

W artykule Breakthrough on Open Access, Thomas Leonard, bibliotekarz w Berkeley, podkreśla, że nowa inicjatywa nie może być dodatkiem do dotychczas praktykowanych standardów, a raczej zmianą relacji na linii uniwersytet-wydawca.

Instytucje już zaangażowane w poparcie OA, apelują do innych uczelni o podobne działania. Zdaniem Leonarda czasopisma oparte na tradycyjnym modelu są stratne. Przyczyną nie jest open-access lecz paraliżujące ceny, które są barierą dla wielu potencjalnych użytkowników. Leonard uważa, ze nowy Pakt oznacza także kluczową zmianę finansowania procesu recenzji artykułów naukowych. Instytucje popierające OA biorą na siebie odpowiedzialność za podział tych kosztów.

W Wired Campus znajdujemy wypowiedź Johna M. Saylora, przedstawiciela środowiska bibliotekarzy w Cornell University, który uważa, że proponowane rozwiązanie wprowadzi znacznie zdrowsze reguły: każda osoba będzie mieć równe szanse w dostępie do tych samych badań.

Zdaniem L. Rafaela Reif’a, rektora Massachusetts Institute of Technology, ‘publiczne rozpowszechnienie wyników badań to nie prawo uniwersytetów badawczych, ale ich obowiązek.