plen

Mechanizmy licencjonowania treści chronionych przez prawo autorskie i prawa pokrewne – stanowisko KOED

19 listopada odbyło się VI Forum Prawa Autorskiego organizowane przez MKiDN. KOED publikuje stanowisko w sprawie mechanizmów licencjonowania treści chronionych przez prawo autorskie i prawa pokrewne, które były tematem Forum. Nasze stanowisko opieramy na postulatach w zakresie umów prawno-autorskich zgłoszonych we wspólnym stanowisku Centrum Cyfrowego i Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW przedstawionym na fali wydarzeń związanych z ACTA.  

Najważniejsze postulaty:
  1. Przeniesienie praw nie powinno uniemożliwiać twórcy odzyskania kontroli nad utworem w sytuacjach, gdy nabywca blokuje wykorzystanie utworu lub w inny sposób narusza interes twórcy. W takim przypadku prawa powinny automatycznie wracać do twórcy – należy rozszerzyć obecnie istniejące rozwiązania prawne tego problemu. Warte rozważenia są następujące rozwiązania: (1) prawo pierwszeństwa twórcy w przypadku, gdy nabywca zamierza przenieść nabyte od twórcy prawa na kolejnego nabywcę, (2) obowiązek informowania twórcy o kolejnych nabywcach praw, a niezależnie od tego (3) skuteczne wobec każdego nabywcy prawo twórcy skutkujące powrotem praw do twórcy w przypadku niekorzystania z tych praw pomimo wezwania, przy zachowaniu odpowiednio krótkiego terminu i bez konieczności oferowania korzystania z utworu temu nabywcy po odstąpieniu/wypowiedzeniu.
  2. Przeniesienie praw nie powinno prowadzić do wygaśnięcia wcześniejszych licencji udzielonych w stosunku do utworu, o ile ich udzielenie zostało zamanifestowane w odpowiednio wyraźny sposób.
  3. Należy złagodzić wymóg specyfikacji pól eksploatacji w umowach przez wyraźne potwierdzenie, że stosuje się tu zasady wykładni oświadczeń woli.
  4. Należy wyłączyć przymusowe pośrednictwo organizacji zbiorowego zarządzania w Internecie (wykreślenie art. 21 ust. 2^1 pr. aut.), szczególnie w przypadku zamanifestowania takiej woli przez samego twórcę (np. przez udzielenie wolnej licencji do utworu).
  5. Powierzanie praw w zbiorowy zarząd nie powinno wykluczać zarządu samodzielnego (w tym udzielania wolnych licencji).
  6. Zezwolenie na korzystanie z opracowań i rozporządzanie nimi przez twórcę powinno być równoznaczne z ograniczeniem autorskiego prawa osobistego do integralności. 
  7. Postulujemy wobec tego wprowadzenie możliwości zrzekania się pełni praw autorskich przez samych uprawnionych. Użytecznym instrumentem może tu być mechanizm CC0 (Przekazanie do Domeny Publicznej), w praktyce stosowany już m.in. przez polskie biblioteki cyfrowe do udostępniania metadanych opisujących zbiory eksportowane do Europeany. 
  8. Należy zagwarantować zakaz ograniczania dozwolonego użytku w umowach.

Przeczytaj pełną treść stanowiska KOED w ODT.