Domena publiczna to ogół twórczości, która z różnych powodów nie jest w ogóle objęta niczyimi prawami autorskimi, lub które autorzy zdecydowali się udostępniać całkowicie bezpłatnie i bez żadnych warunków.

W polskim prawie autorskim pojęcie to formalnie rzecz biorąc nie występuje, gdyż nie istnieje prawna możliwość całkowitej rezygnacji ze swoich własnych praw autorskich. Niemniej pojęcie to jest stosowane popularnie do dzieł, w stosunku do których wygasły prawa autorskie, gdyż ich twórcy zmarli 70 lat temu lub dawniej, oraz do dzieł, które na mocy ustawy o prawie autorskim nie są tym prawem objęte w ogóle (np: teksty ustaw).

Termin „domena publiczna” pochodzi z prawa amerykańskiego, gdzie wszystkie dzieła wykonywane w ramach obowiązków służbowych przez pracowników rządu USA i jego wszystkich instytucji automatycznie wyłączone są spod działania autorskich praw majątkowych.

Lista autorów (ODT), do których dzieł wygasną prawa autorskie w 2009 r.

W związku z dniem domeny publicznej 1 styczna każdego roku (Public Domain Day) publikujemy listę autorów polskich i zagranicznych, których utwory w roku 2009 wchodzą do domeny publicznej (mija właśnie 70 lat od ich śmierci, autorskie prawa majątkowe wygasają) – ich utwory mogą być zdigitalizowane i upublicznione w Internecie.

Lista oparta jest o Kartotekę Haseł Wzorcowych tworzoną przez Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny NUKAT (NUKAT) działający przy Uniwersytecie Warszawskim, który napełnia kilkanaście bibliotek z całej Polski. Lista opracowana została dzięki pomocy dr Wojciecha Sachwanowicza i Bożeny Bednarek-Michalskiej z Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu w grudniu 2008 roku dla potrzeb polskich bibliotek cyfrowych i europejskiego projektu Communia.

UWAGA! Lista nie jest pełna, ponieważ nazwiska autorów wchodzą do kartoteki w miarę katalogowania książek i napełniania nimi bazy NUKAT – czyli nieustannie. Ale te nazwiska, które były w bazie w grudniu 2008 a  mogą pomóc bibliotekarzom cyfrowym stwierdzić, który utwór wchodzi do domeny publicznej i kiedy, publikujemy za wiedzą kierownictwa NUKAT.

Proszę pamiętać przy analizie prawnoautorskiej o zwracanie uwagi na datę publikacji utworu, wydawca też ma szczególne  prawa do druku. Polecamy lekturę Prawo autorskie a biblioteka cyfrowa / dr Sybilla Stanisławska-Kloc.

Bożena Bednarek-Michalska, Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu / EBIB, SBP, KOE