Otwarte Zasoby Edukacyjne to powszechnie dostępne zasoby (podręczniki, kursy, scenariusze lekcji i inne), udostępniane swobodnie, za darmo wraz z prawem do ich dalszego wykorzystywania i adaptacji.

Termin Otwarte Zasoby Edukacyjne (angielski termin Open Educational Resources – w skrócie OER) po raz pierwszy został użyty podczas Forum on the Impact of Open Courseware for Higher Education in Developing Countries przy UNESCO w roku 2002.

Otwarte Zasoby Edukacyjne definiowane są najczęściej jako te materiały, które są publicznie dostępne w internecie (bez kontroli dostępu), opublikowane wraz z prawem do dalszego ich wykorzystania (zalecane jest stosowanie tzw. wolnych licencji) i rozwijane w otwarty sposób z możliwością udziału beneficjentów w procesie redakcyjnym.

Na bazie idei budowania otwartych zasobów edukacyjnych powstał międzynarodowy ruch OER, który określa wiele zróżnicowanych inicjatyw edukacyjnych z całego świata, zorganizowanych zarówno w tradycyjny, jak i innowacyjny sposób, mających różne cele i grupy beneficjentów. Nie istnieje centralna organizacja grupująca, zarządzająca czy standaryzująca procedury OER. Tym niemniej, panuje konsensus co do tego, czym są Otwarte Materiały Edukacyjne, a wielość ośrodków sprzyja szybkiemu rozwojowi ruchu i wiedzy. Ruch OER czerpie z doświadczeń wcześniejszego ruchu Open Access, koncentrującego się na promocji otwartej nauki. Rada Europy w rekomendacji numer 1836 (2008) zaleciła stosowanie OER jako metody zwalczania cyfrowego wykluczenia i wyrównywania szans edukacyjnych.

Rola i potencjał ruchu oraz zasobów OER został potwierdzony w raportach opublikowanych przez międzynarodowe instytucje. Wśród najważniejszych należy wymienić:

• raport UNESCO „OER: The Way Forward” – wersja oryginalna, wersja polska, załączniki;
• raport OECD „Giving knowledge for free”;
• raport Hevlett Foundation „A Review of the Open Educational Resources (OER) Movement”;
• raport Salzburg Research „Open Educational Practices and Research”.

oraz w innych opracowaniach:

• Harvardzka Biała Księga „The Digital Learning Challenge: Obstacles to Educational Uses of Copyrighted Material in the Digital Age”,
• Antologia MIT Press „Opening Up Education”.

W styczniu 2008 roku została opublikowana Kapsztadzka Deklaracja Otwartej Edukacji, jeden z kluczowych dokumentów określających cele i metody ruchu OER. Więcej o Deklaracji oraz pełny tekst dokumentu w przekładzie na język polski na stronie Deklaracja Kapsztadzka.

Ideę i ruch OER wspierają międzynarodowe organizacje, takie jak: William and Flora Hewlett Foundation, Shuttleworth Foundation, Open Society Institute, Trust for Civil Society in Central and Eastern Europe i inne. W tworzenie materiałów OER zaangażowanych jest także szereg uczelni, m. in. Massachusets Institute of Technology, Rice University i inne. Amerykańska organizacja Teachers Without Borders rozwija otwarty serwis internetowy OER, którego celem jest wyrównanie szans edukacyjnych na poziomie globalnym.

Przy UNESCO International Institute of Educational Planning (IIEP) toczy się intensywna debata, której celem jest wymiana doświadczeń, wypracowanie dobrych praktyk i stworzenie zestawu modeli dotyczących budowania projektów OER.

Dla ruchu ważne są spotkania i konferencje iCommons iSummit, które odbyły się w roku 2007 w Dubrowniku i w roku 2008 w Sapporo.