Szanowny Panie Ministrze,

jako Koalicja Otwartej Edukacji skupiamy instytucje naukowe i organizacje pozarządowe doświadczone w propagowaniu idei otwartego dostępu do dóbr kultury, nauki i edukacji oraz w tworzeniu takich zasobów. W związku z pandemią wirusa SARS-CoV-2  chcielibyśmy zwrócić uwagę na problem związany z dostępem do wiedzy, który wymaga podjęcia szybkich i stanowczych działań.

W ostatnim czasie, kiedy polskie uczelnie mają potrzebę szybkiego przestawienia się na tryb zdalnego kształcenia, stało się jasne, jak ważna jest idea, którą propagujemy od 2010 roku, to jest – idea zdalnych otwartych kursów e-learningowych. Przy czym OTWARTOŚĆ jest istotną cechą z uwagi na możliwość współdzielenia już opracowanych treści, co znacznie przyspieszy proces przekształcenia tradycyjnego nauczania na zdalne.

Polska nie ma OTWARTEJ platformy edukacyjnej, która umożliwia nieograniczony przepływ treści, współtworzenie, współdzielenie i ich rozpowszechnianie z wykorzystaniem wolnych licencji. Tylko niektóre uczelnie tworzą rozproszone systemy na własny użytek lub udostępniają własne kursy (np. na polecanej przez MNiSW platformie Navoica.pl jest tylko 5 kursów, które jednak według nas nie spełniają wymogu otwartości). Kursy te zawierają treści, które można  udostępniać, nie można jednak ich modyfikować, dostosowując do uczelnianych programów. Takie rozwiązania nie wspierają działań w skali, która jest obecnie oczekiwana.

Nie wiadomo dokładnie, ilu dydaktyków zostało uprzednio metodycznie przygotowanych i ma doświadczenie w profesjonalnym zdalnym kształceniu. W obecnej sytuacji dobrze  radzą sobie głównie ci, którzy wcześniej indywidualnie wykazali zainteresowanie tą formą edukacji i już z niej korzystali. 

W zakresie kształcenia wyższego warto także zwrócić uwagę na wydawnictwa uczelniane – część z nich w dalszym ciągu nie umieszcza publikacji w otwartym dostępie (open access) na wolnych licencjach, nie oferując tym samym materiałów do opracowywania otwartych zasobów edukacyjnych.

Istotną rolę odgrywają także biblioteki akademickie, które upowszechniają dorobek naukowy, tworzą bazy danych, prowadzą repozytoria, udostępniają elektroniczne zasoby, zapewniając narzędzia do ich nieograniczonej w czasie i przestrzeni transmisji, a które w swoich instytucjach borykają się z niedofinansowaniem i marginalizacją. Ten potencjał należy wykorzystać, ale i wzmocnić finansowo, gdyż powinien być ważnym ogniwem wspomagającym zdalne nauczanie zarówno w skali lokalnej, ogólnopolskiej, a także  i globalnej.

Prosimy Pana o rozważenie otwarcia w Polsce instytucji naukowej wspierającej tworzenie polskiego systemu e-learningowego, otwartego dla wszystkich (open access) nie tylko w zakresie korzystania, ale także przetwarzania udostępnianych informacji. Prosimy również o wsparcie instytucji naukowych w stosowaniu rekomendacji w zakresie tworzenia zasobów edukacyjnych przez dydaktyków na wolnych licencjach i publikowania wydawnictw akademickich również na licencjach Creative Commons.

Jest to rozpoznana i zalecana praktyka, wdrożona przez ośrodki naukowe np. w Stanach Zjednoczonych przynoszące mierzalne korzyści. Dobrym przykładem jest Massachusetts Institute of Technology (MIT,https://ocw.mit.edu/index.htm), z rozwijanymi od lat zasobami otwartych kursów, które teraz – w dobie pandemii – rozwiązują choć część problemów związanych z kontynuacją kształcenia przez internet.

Koalicja Otwartej Edukacji skupiająca instytucje naukowe i organizacje pozarządowe służy radą i pomocą w tym zakresie.

Z poważaniem

Prezydium KOED